Week in het WZC op zoek naar woonleefplannen

Twee weken voor Kerst, dat leek ons een mooi moment om een volledige week in een woonzorgcentrum te wonen en te werken. We vonden snel een kandidaat woonzorgcentrum, OLV Ter Rive in Gent, waar we twee bewoners beter zouden leren kennen om samen een woonleefplan te creëren.

Een woonleefplan voor Willy en Paul

Voor de zorg van een bewoner in een woonzorgcentrum wordt er zeer goed werk geleverd, een zorgplan en het medewerkers-team zijn daar de sleutel van.

Maar iedereen heeft meer dan zorg nodig, in welke levensfase dan ook. Iedere persoon heeft zijn eigen voorkeuren en gewoonten, doelen en verlangens waarbij een aangepaste daginvulling helpt om zich zinvol en begrepen te voelen. Daar kan een woonleefplan bij helpen, een aangepast plan voor iedere bewoner.

Hoe woonzorgcentra aan de slag kunnen gaan met een woonleefplan, dat zoeken we uit tijdens onze meeleefweek. In dat plan focussen we ons op wat écht belangrijk is voor bewoners.

We volgen in onze meeleefweek twee bewoners, Willy en Paul. Willy heeft zoals veel bewoners in woonzorgcentra, een vorm van dementie en woont op een gesloten afdeling; Paul woont er samen met zijn vrouw Denise.

Workshops met bewoners

Met Soulcenter hebben we al een app voor het woonleefplan, om het levensverhaal van bewoners te verzamelen en om betekenisvolle activiteiten te ontdekken.. Daarmee gaan we alvast aan de slag met Paul en Willy.

We ontmoeten Paul, hij is van dezelfde streek als ons, het gesprek verloopt heel vlot en geeft ons vele verhalen. Hij is onder andere iemand die zich graag nuttig inzet en op de hoogte blijft van het reilen en zeilen in het woonzorgcentrum en neemt zelf initiatief om dat te doen.

Het is mooi om te zien dat Paul actief op zoek is om een zinvolle tijd te hebben in het woonzorgcentrum. Dat motiveert ons om op zoek te gaan hoe we hem met een woonleefplan daarbij kunnen helpen.

Willy is een opgewekte kwieke bewoner, hij heeft veel moeite met zijn kortetermijngeheugen, maar het is ook niet eenvoudig om herinneringen op te halen. We gebruiken onze conversatiekaartjes en zo krijgen we toch een goed beeld van het levensverhaal van Willy en wat voor hem belangrijk is vroeger en nu in het woonzorgcentrum.

Ons gesprek met Willy vind 's avonds plaats; later deze week leren we van het team dat het vaak beter is om vroeger op de dag gesprekken aan te gaan met bewoners met dementie, dan is het voor bewoners gemakkelijker om herinneringen op te halen.

Deze meeleefweek willen we een stap verder gaan met dan het levensverhaal en interesses. We willen weten wat Paul en Willy hun doelen en ambities zijn en welke acties we met het team kunnen bepalen om deze te bereiken.

Een woonleefplan creëren, dat doe je met bewoners en het team samen. Daarom organiseren we twee workshops met een aantal medewerkers, zowel ergotherapeuten als zorgverantwoordelijken, en natuurlijk met Paul en Willy.

We kiezen voor een aanpak waarbij we thema's en vragen visueel ondersteunen met een reeks gesprekskaartjes voor een woonleefplan, dezelfde aanpak die Soulcenter ook aangeeft om het levensverhaal te bevragen. Deze thema's zijn onder te verdelen in 4 domeinen:

• Woonzorgcentrum: zich thuis voelen in het woonzorgcentrum
• Meedoen: actief zijn op eigen wijze
• Wie ik ben: zichzelf kunnen zijn, een eigen identiteit hebben
• Gezondheid & zorg: het lichamelijk welbevinden

We horen van het team tijdens beide workshops dat er een aantal vragen op de gesprekskaarten al bij het intakegesprek zijn gevraagd. Er is geen "perfecte" set van vragen die je voor ieder woonzorgcentrum kan bepalen, maar de gesprekskaarten zijn een goeie leidraad om te starten, bepaalde vragen te herformuleren en om met het team vragen aan te vullen.

Welke vragen je stelt per domein hangt sterk af van met welke bewoner je praat. Het is belangrijk dat je de bewoner al goed kent vanuit zijn levensverhaal en de dagelijkse ontmoetingen om zo beter te kunnen bepalen welke vragen je stelt en met welke domeinen je start voor een bewoner.

Het wordt ons duidelijk dat je best kan starten met het bepalen van doelen en acties als de bewoner al enkele weken in het woonzorgcentrum woont. Willy en Paul voelen zich al goed thuis en het bevragen loopt heel vlot. Maar het is mogelijk dat nieuwe bewoners, na het verhuizen naar het woonzorgcentrum, best wel wat tijd nodig hebben om "hun draai te vinden" en pas na een tijd met bepaalde zaken, gewoontes en situaties in contact komen die van belang zijn om hun doelen te bepalen.

Tijdens onze workshops laten we thema's van meerdere domeinen aan bod komen, we nemen een goed uur de tijd met elk Willy en Paul. Dat is behoorlijk lang en is in de praktijk misschien niet haalbaar voor het team om zoveel tijd uit te trekken op één dag of voor de bewoner te vermoeiend.

Starten met enkele thema's uit één of meerdere domeinen in een aantal "vervolggesprekken" lijkt dan ook aangewezen. Vragen vanuit het intakegesprek kunnen opnieuw worden gesteld, want het is mogelijk dat de bewoner ze anders gaat invullen.

Per thema vragen we aan de bewoner hoe belangrijk zij dat thema vinden. De visuele gesprekskaartjes plaatsen we op een "woonleefplan prioriteiten blad" dat ingedeeld is in "Niet belangrijk", "Belangrijk" en "Heel belangrijk".

Voor zowel Willy en Paul helpt deze aanpak om hen te laten bepalen wat er echt toe doet. Beide leggen heel andere accenten. Nu worden doelen langzamerhand duidelijk en zijn er al zelfs enkele concrete acties die gepland kunnen worden, het uiteindelijke doel van het gesprek.

We zijn niet helemaal goed voorbereid om zowel doelen als acties te noteren, dat gebeurt ad-hoc op wat post-it's en kladpapier. Dat maakt het niet heel overzichtelijk en is verwarrend om verder visueel prioriteiten te leggen op thema's. De gesprekken leren ons ook meer over het levensverhaal van Willy en Paul, wat weer aangeeft dat je niet alles van een bewoner te weten komt in één gesprek. Om al de informatie goed bij te houden tijdens het gesprek hebben we nu een aangepast "woonleefplan-notitieblad" voorzien; dan kan je met de bewoner goed het overzicht behouden.

Met alle informatie die we na de workshops hebben, willen we een alles mooi in beeld brengen, in wat ons een goede start voor een woonleefplan lijkt. Kijk naar het resultaat van Paul zijn woonleefplan, hij is er alvast heel blij mee! Hebben jullie feedback op het woonleefplan of onze aanpak laat het ons zeker weten op [email protected].

Is een woonleefplan daarmee compleet? Nee, een woonleefplan moet leven, geëvalueerd worden met de bewoner en als het moet, bijgesteld worden en opnieuw ingepland worden. De uitdaging is om het woonleefplan deel te laten uitmaken van de cultuur van het woonzorgcentrum, iets wat je deelt met het team en bewoners.

Heel hard bedankt

We willen OLV Ter Rive, Hilde en heel het team bedanken voor het mogelijk maken van onze meeleefweek. Willy en Paul, jullie hebben ons geweldig goed geholpen, we zijn blij dat we jullie hebben leren kennen. Tot de volgende!

Onze meeleefweek in beeld