Blog post

Nu is het tijd om verder te gaan.

De coronapandemie als motor voor innovatie

Sara Coene

door Sara Coene

Kwam je eigenlijk voor het interview met Senior Montessori?
We linkten in onze nieuwsbrief per ongeluk naar dit artikel.

------

We gingen praten met drie verantwoordelijken kwaliteit en innovatie binnen onze Belgische woonzorgcentra. Over corona, de impact ervan op de lopende projecten en de initiatieven die opgestart zullen worden éénmaal deze slechte periode achter ons ligt.

Els Verraest, Anthony Cafmeyer en Nancy Schuddings trekken lessen uit deze periode en geven hun visie over hoe de pandemie nieuwe innovatieprojecten zal beïnvloeden. 

Wat ons allemaal verbindt is het gewone leven, in goede en kwade dagen: het ophalen van herinneringen met de buurvrouw, een gek idee opperen, een wandeling, een knuffel, een troostend gebaar, kameraadschap, een steelse blik, filosoferen, een concert, iets samen realiseren.... Allemaal zaken die nu al gebeuren in het woonzorgcentrum, maar waar we in het woonzorgcentrum van de toekomst nog sterker op moeten inzetten. Onderzoek toonde al aan dat bewoners daar niet alleen gelukkig(er) van worden, maar dat ook medewerkers daar job-tevredenheid uithalen. Het gaat om grote, maar vooral om kleine, alledaagse dingen. Kwaliteit van wonen en leven bieden aan ouderen die zorg nodig hebben is de kernopdracht van een woonzorgcentrum

– Team ouderenzorg en -beleid VVSG uit boek Corona: een momentum voor woonzorgcentra

Maar plots viel alles stil

Maart 2020. De corona-uitbraak stelde de woonzorgcentra voor uitdagingen die ze nooit eerder hebben gekend. Het was alle hens aan dek. Bewoners beschermen tegen COVID-19 werd de kernopdracht van 2020. Doordat bijna alle medewerkers zich inzetten om alles in goede banen te leiden en een aantal uitvielen omdat ze zelf ziek werden, moesten verbeter -en innovatieprojecten logischerwijs even de koelkast in. Uitstel is echter nergens afstel geworden. Wel werd men voorzichtiger met doelen stellen, want even leek het weer goed te gaan tijdens de zomermaanden tot die tweede golf er onverbiddelijk aankwam. Er sloop een stukje angst om te plannen in sommige teams. Aan de andere kant is er ook een enorme goesting om terug naar het normaal te gaan, op adem te komen, lessen te trekken uit deze periode en nieuwe initiatieven op te zetten met de herwonnen energie.

Alle geplande initiatieven werden uitgesteld, dan afgelast, zonder perspectief hoe het verder zou gaan.

Welke lessen worden er uit deze periode getrokken?

Welke impact heeft de voorbije periode op de verbeterprojecten en innovaties in woonzorgcentra gehad, volgens onze 3 geïnterviewden?

Belang van een sterkere verwevenheid met de buurt

Tijdens de corona-periode was de spontane zorgzaamheid zeer sterk. Veel mensen wilden helpen waar ze konden. Die spontane zorgzaamheid van mensen in de buurt moeten we verder omarmen. Ook de samenwerking met de gemeente, met lokale handelaars en verenigingen kan versterkt worden om de kwaliteit van wonen en leven te ondersteunen. Vele handen maken het werk lichter. Vele harten brengen een warmere zorg.

Kleinschalig werken in grote voorzieningen

Door corona werden veel woonzorgcentra gedwongen zich in bubbels te verdelen. De persoonlijke interactie tussen bewoners en medewerkers in die bubbels werd versterkt, ook al was de eerste focus vooral op beschermen en verzorgen. Het splitsen van grote woonzorgcentra in kleinere woondelen zorgt voor een groter thuisgevoel en voor meer diepgang. Het is zinvol te exploreren hoe dit in de toekomst verder vormgegeven kan worden op een efficiënte manier.

"Werken op kleinschalige vorm in grote voorzieningen, of het splitsen van grote afdelingen is toch iets waar we over moeten nadenken voor de toekomst.

Anthony Cafmeyer – Operations Manager Vlaanderen bij Vivalto Home Belgium SA

 

Tijd maken voor reflectie

Overleg tussen medewerkers is altijd belangrijk, maar corona heeft erop gewezen dat het over meer gaat dan informatie doorgeven. Er moet ook voldoende ruimte zijn voor emoties en omgaan met de emotionele spanning die het virus veroorzaakt. Maar ook in 'normale' tijden is het belangrijk hier meer tijd en aandacht aan te kunnen geven.

Mee beslissen

Ook al zetten een aantal woonzorgcentra bewonersparticipatie al hoger op de agenda, de coronacrisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat iets essentieels als fysiek contact met familie van de éne dag op de andere, zonder overleg, ontnomen kan worden. Willen bewoners zich goed voelen moeten ze mee kunnen beslissen over hoe ze leven en wonen in het woonzorgcentrum. Bewonersparticipatie zal meer geïntegreerd moeten worden in de dagelijkse werking. Dat geldt niet alleen voor de bewoners, maar ook voor alle andere betrokkenen (mantelzorgers, familie, vrijwilligers, buurtorganisaties, enz) en zeker ook voor de medewerkers. 

Het gaat niet om checklists

Tijdens de coronaperiode werd voor veel medewerkers in woonzorgcentra weer duidelijk waarom ze voor het beroep gekozen hadden. De essentie draait om mensen in nood te helpen. En tijdens corona was dat eens zo sterk aanwezig. Regelgeving en procedures werden even bijkomstig of minder zichtbaar. Wat in de praktijk nodig is, kreeg de bovenhand, eerder dan wat op papier moet. Dit evenwicht bewaken en niet terug vervallen in het afvinken van checklists, is een aandachtspunt voor de toekomst. 

Gaan we het anders moeten doen, dat zeker. Hoe? Vandaag geen idee, wat belangrijk is, is dat we de medewerkers meekrijgen in de BAM, in het woonzorgleefplan, …… geen medische modellen meer, maar biopsychsociale modellen.

Nancy Schuddings – Coördinator Kwaliteit en Innovatie (Conecto vzw Kieldrecht)

Hoop geeft ruimte aan nieuwe ontwikkelingen

 

Onlangs waren we voor de start van Soulcenter in woonzorgcentrum Walfergem in Asse. Ongeveer op hetzelfde moment kwam er langzaam een witte camionette de parking oprijden. Gejuich weerklonk en al snel stonden enkele medewerkers op het terras te applaudisseren. De vaccins werden geleverd. Eindelijk. De dag erna zou de eerste vaccinatie starten en een paar weken erna de tweede. Lachende en blije gezichten toonden veel tekenen van opluchting en hoop. Hoop op betere tijden. Hoop op terug normaal met elkaar omgaan.  

De medewerkers die we spraken durfden ook optimistisch vooruitblikken, nu hun hoop ook groter wordt met het starten van het vaccinatieprogramma. We bekijken de voornaamste ontwikkelingen die ze in 2021 graag verder willen oppakken.

Aandacht voor de individuele beleving van de bewoner

Ouderen willen net als ieder andere mens de regie houden over hun leven, zolang ze dat kunnen. Woonzorgcentra die het best de noden en wensen van individuele bewoners kunnen beantwoorden, zullen de eerste keuze worden. Het is cruciaal om een goed beeld te krijgen van de interesses, talenten, behoeften, mogelijkheden en waarden van elke bewoner en samen met hen op zoek te gaan naar een zinvolle dagbesteding en zorg op maat. 

Soulcenter biedt een oplossing om de interesses en talenten van bewoners en medewerkers in kaart te brengen en te linken met betekenisvolle activiteiten. Niet als checklist of een leefzorg-document dat ingevuld wordt en nooit meer gebruikt wordt. Nee, de aandacht moet gaan naar het doen leven van persoonsgerichte zorg en activiteiten in de dagelijkse werking.

Verder werken aan kwaliteitslabels

Kwaliteitszorg blijft belangrijk. Hoe kunnen we verder de kwaliteit van wonen, werken en leven verbeteren in de woonzorgcentra? Verder inzetten op het kwaliteitslabel PREZO, BELRAI-projecten en werken met planningspakketten blijft hoog op de agenda staan van veel woonzorgcentra. 

Medewerkers meekrijgen in alle plannen

Medewerkers betrekken in de vele veranderingsinitiatieven is ook een aandachtspunt voor de kwaliteit -en innovatieverantwoordelijken in woonzorgcentra. Wil je verandering krijgen in je organisatie, dan heb je betrokkenheid van je medewerkers nodig. Een inspirerende visie voor de toekomst na Corona en methoden als cocreatie kunnen daarbij helpen. 

Digitaal wordt nu ook het nieuwe normaal in woonzorgcentra

Er is een grote wil om van dit momentum gebruik te maken om verder op digitalisering in te zetten. Uit noodzaak werden tablets de nieuwe communicatievorm tussen bewoners en familie, ook al kon dit de warme zoen nooit vervangen. Wie nog niet mee was met skypen, mailen, foto's en filmpjes versturen, had nu een reden en kreeg meteen een praktische spoedcursus. Medewerkers werden ook snel ondergedompeld in Teams, Skype of Zoom om hun overleg te organiseren. Samenwerkingstechnologie en specifiekere zorgtechnologie zullen woonzorgcentra meer en meer helpen om niet alleen efficiënter te werken maar ook de kwaliteit van leven van de bewoners en de kwaliteit van werken van medewerkers te verbeteren.

 

In de zorg draait het om mensen

Een dooddoener misschien, of een vanzelfsprekendheid, maar dat is het niet. We hoorden het in onze interviews voor dit artikel regelmatig.  Elke beslissing die genomen wordt heeft een impact op de kwaliteit van leven van de bewoners. En het draait ook om de medewerkers. Machines kunnen de warme zorg niet vervangen. Willen woonzorgcentra relevant blijven, dan wordt betrokkenheid hun kernwoord. Betrokkenheid creëren bij de bewoners, bij de medewerkers, bij familie, vrienden, vrijwilligers, mantelzorgers, buurtorganisaties enzovoort. 

"We moeten tijd maken voor reflectie met onze  medewerkers. Niet enkel om informatie door te geven, maar ook om tijd en ruimte te geven aan de emotionele lading. Dit niet enkel voor zorg-medewerkers, maar ook voor ondersteunende diensten!" 

Els Verraest – Coördinator innovatie & ontwikkeling bij Sint Jozef vzw

Negatieve perceptie

Woonzorgcentra zijn het voorbije jaar zeer negatief in de pers gekomen. Onterecht. Vooral de spijtige verhalen werden uitgelicht. Van de uitzondering werd al gauw de regel gemaakt. De positieve verhalen haalden nauwelijks het nieuws. Het was polariserend. Spijtig genoeg voedt perceptie de mening van veel mensen. Dat heeft ervoor gezorgd dat het vertrouwen van mensen in woonzorgcentra een flinke knauw heeft gekregen. Dit doet veel medewerkers in woonzorgcentra pijn.

Het wordt daarom belangrijk om met hernieuwde energie na ar de toekomst te kijken en de wilskracht en de positiviteit van medewerkers, bewoners, familie, mantelzorgers, vrijwilligers en de buurt te gebruiken om samen een nieuwe toekomst met positieve verhalen te bouwen. Zodat de perceptie die mensen hebben over woonzorgcentra positiever wordt. Zodat er dingen ten goede veranderen. Dat gebeurt niet vanzelf. Dat is alvast waar onze geïnterviewden en wijzelf bij Soulcenter sterk in geloven en voluit voor willen gaan.

De tijd is stilaan rijp om de hernieuwde energie in een mooie toekomst voor de ouderenzorg te steken. De bereidheid is er dankzij de crisis op alle niveaus, laat ons het momentum niet kwijtspelen door te snel naar het normale terug te keren.

Nieuwsbrief

Blijf mee

Schrijf je nu in op de nieuwsbrief

Sara Coene

Auteur

Sara Coene

Sara Coene is veranderingsdeskundige en ontwerper van oplossingen die gedragsverandering en de adoptie van software vergroten. Ze focust zich op het ondersteunen van woonzorgcentra om de woon -en werkbeleving van bewoners en medewerkers te verbeteren. Ze is veranderingsarchitect bij Soulcenter.

Vind je het leuk? Deel het.


Wat is Soulcenter?

Het leefplezier-platform voor ouderenzorg

Organiseer veel vlotter zinvolle dagen op maat van je gemeenschap

Ontdek de woonleefapp arrow_forward
Tablet met voorbeeld van Soulcenter app